Alimenty na pełnoletnie dziecko – kiedy rodzic nadal musi płacić?

Alimenty na pełnoletnie dziecko – kiedy nie ustają po 18. urodzinach?

Wielu rodziców jest przekonanych, że obowiązek alimentacyjny kończy się z chwilą, gdy dziecko osiąga pełnoletność. Nic bardziej mylnego. Polskie prawo nie przewiduje automatycznego wygaśnięcia alimentów z dniem 18. urodzin. To, czy rodzic nadal ma obowiązek finansowego wspierania dziecka, zależy przede wszystkim od tego, czy dziecko jest w stanie utrzymać się samodzielnie.

Pełnoletność nie zawsze oznacza samodzielność. Jeśli dziecko kontynuuje naukę i nie ma jeszcze możliwości zarobkowania, rodzic wciąż powinien ponosić koszty jego utrzymania – oczywiście w granicach swoich możliwości zarobkowych i majątkowych. W praktyce oznacza to, że alimenty na pełnoletnie dziecko często przysługują uczniom szkół średnich i studentom, ale nie tylko.

Kiedy alimenty po 18. roku życia nadal przysługują?

Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi, że rodzice są zobowiązani do alimentowania dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie – i to niezależnie od jego wieku. Oznacza to, że jeśli pełnoletnie dziecko uczy się, nie ma jeszcze zawodu lub nie ma możliwości zarobkowania, może żądać alimentów od rodzica.

W praktyce najczęściej dotyczy to osób, które uczęszczają do szkoły średniej, studiują w trybie dziennym albo zdobywają kwalifikacje zawodowe. Sąd ocenia jednak każdą sytuację indywidualnie – zwraca uwagę na rzeczywiste zaangażowanie dziecka w naukę i jego chęć usamodzielnienia się. Jeśli dorosły syn lub córka kontynuuje edukację, ale nie przykłada się do niej, powtarza lata albo celowo przeciąga studia, to obowiązek alimentacyjny może zostać uchylony.

Czy alimenty przysługują studentowi?

Co do zasady – tak, o ile student faktycznie się uczy, a tryb studiów uniemożliwia mu podjęcie pracy zarobkowej w wymiarze pozwalającym na samodzielne utrzymanie. Rodzic nie może natomiast być zobowiązany do alimentowania dziecka „w nieskończoność”. Jeśli student co chwilę zmienia kierunki, rezygnuje z uczelni albo nie zdaje egzaminów i nie wykazuje zaangażowania, to sąd może uznać, że jego postawa wyklucza dalsze świadczenia alimentacyjne.

Warto też pamiętać, że studia zaoczne czy wieczorowe nie wykluczają możliwości podjęcia pracy. Jeśli dorosłe dziecko pracuje, ale nadal domaga się alimentów, sąd będzie oceniał, czy uzyskiwane przez nie dochody są wystarczające na pokrycie kosztów życia.

Co jeśli dziecko pracuje?

Sam fakt, że dziecko osiągnęło pełnoletność i pracuje dorywczo, nie musi oznaczać końca obowiązku alimentacyjnego. Jeśli jednak uzyskuje stały dochód, który pozwala mu na samodzielne utrzymanie – rodzic może domagać się uchylenia alimentów. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy dziecko zdobyło zawód, ma możliwość zatrudnienia i nie potrzebuje już wsparcia finansowego.

Trzeba przy tym zaznaczyć, że alimenty nie mają charakteru „dożywotniego”. Jeżeli dorosłe dziecko nie podejmuje nauki, nie szuka pracy i nie wykazuje żadnej inicjatywy w kierunku usamodzielnienia, sąd może uznać, że jego żądania są nadużyciem prawa.

Kiedy można domagać się uchylenia alimentów?

Rodzic, który chce zakończyć obowiązek alimentacyjny wobec dorosłego dziecka, powinien wnieść pozew do sądu o uchylenie alimentów. Nie wystarczy samodzielnie przestać płacić – nadal obowiązuje wcześniejsze orzeczenie lub zawarta ugoda, a jego ignorowanie może skutkować egzekucją komorniczą.

Sąd bada, czy sytuacja dziecka faktycznie się zmieniła. Jeśli dziecko zdobyło wykształcenie, pracuje, ma własne źródło utrzymania lub po prostu nie korzysta z przekazywanych środków w sposób uzasadniony, uchylenie alimentów może być zasadne. Istotne znaczenie ma też sytuacja rodzica – jeśli jego dochody znacząco się pogorszyły, sąd może również uwzględnić ten argument.

Podsumowanie

Alimenty na pełnoletnie dziecko to temat, który często budzi wątpliwości – zarówno po stronie rodziców, jak i samych dzieci. Wbrew powszechnym przekonaniom, obowiązek alimentacyjny nie wygasa z chwilą ukończenia 18 lat. Wszystko zależy od okoliczności – zwłaszcza od tego, czy dziecko ma możliwość samodzielnego utrzymania się oraz czy wykorzystuje ją w sposób rzetelny.

Jeśli masz wątpliwości, czy w Twoim przypadku alimenty na dorosłe dziecko nadal są uzasadnione – skonsultuj się z prawnikiem. Każda sprawa jest inna i wymaga indywidualnej oceny.

Kancelaria MT Legal Sylwia Matkowska-Tonkiewicz specjalizuje się w sprawach z zakresu prawa rodzinnego – w tym w postępowaniach o alimenty. Reprezentujemy zarówno rodziców, jak i dzieci pełnoletnie w sporach o świadczenia alimentacyjne.

‍