28/10/2025

Co stanie się z Twoją firmą, jeśli Ciebie zabraknie? Zarząd sukcesyjny i planowanie sukcesji przedsiębiorstwa

„Pani Mecenas, a co się stanie z moją firmą, jeśli coś mi się stanie?” – to pytanie, które ostatnio usłyszałam od klienta prowadzącego od wielu lat jednoosobową działalność gospodarczą.

To bardzo ważne pytanie, bo śmierć przedsiębiorcy to nie tylko sprawa rodzinna. To również poważne skutki prawne, organizacyjne i podatkowe, które mogą całkowicie sparaliżować działanie firmy.

Wielu przedsiębiorców w Strzałkowie, Toruniu i całej Polsce prowadzi swoje biznesy jako jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG), nie zdając sobie sprawy, że w razie ich śmierci działalność ta po prostu wygasa.

Dlatego coraz częściej w kancelarii rozmawiamy z klientami o planowaniu sukcesji firmy i ochronie majątku rodzinnego.

Trzy możliwe scenariusze po śmierci przedsiębiorcy

W praktyce istnieją trzy najczęstsze scenariusze, z którymi spotykam się w mojej pracy:

1. Nic nie robić – czyli „jakoś to będzie”

To najgorszy wariant.

W momencie śmierci przedsiębiorcy jednoosobowa działalność gospodarcza wygasa z mocy prawa.

Wraz z nią:

-tracą ważność decyzje administracyjne, koncesje i zezwolenia,

-wygasają umowy z kontrahentami i pracownikami,

-nie można wystawiać faktur ani rozliczać podatków.

Firma przestaje istnieć praktycznie z dnia na dzień.

Rodzina zostaje z majątkiem, który często jest rozproszony, z nieuregulowanymi umowami i brakiem możliwości kontynuowania działalności.

To nie tylko ryzyko finansowe, ale też ogromny stres dla bliskich, którzy często nie wiedzą, jak się odnaleźć w gąszczu przepisów i obowiązków.

2. Powołanie zarządcy sukcesyjnego

Drugie rozwiązanie to zarząd sukcesyjny – instytucja wprowadzona ustawą o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej.

Zarząd sukcesyjny pozwala zachować ciągłość działania firmy po śmierci przedsiębiorcy.

Osoba powołana jako zarządca sukcesyjny może tymczasowo prowadzić działalność w imieniu spadkobierców – podpisywać umowy, wypłacać wynagrodzenia, wystawiać faktury i rozliczać podatki.

Dzięki temu działalność nie zostaje „zamrożona”, a rodzina ma czas na uporządkowanie spraw spadkowych.

O czym warto pamiętać?

Najlepiej powołać zarządcę sukcesyjnego za życia przedsiębiorcy. Jeśli tego nie zrobiono, spadkobiercy mają 2 miesiące od dnia śmierci przedsiębiorcy na powołanie zarządcy.

Warto wspomnieć, że zarząd sukcesyjny to rozwiązanie tymczasowe – działa do czasu zakończenia postępowania spadkowego.

To  dobre narzędzie, które pozwala utrzymać firmę „przy życiu” i chroni jej wartość, dopóki rodzina nie podejmie decyzji co dalej.

3. Przekształcenie jednoosobowej działalności w spółkę

Trzecia, coraz częściej wybierana opcja, to przekształcenie JDG w spółkę, najczęściej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Dlaczego to korzystne?

W przeciwieństwie do działalności jednoosobowej, spółka ma własną osobowość prawną – jej istnienie nie zależy od życia właściciela.

Dobrze napisana umowa spółki może przewidywać, co dzieje się z udziałami po śmierci wspólnika. Można też określić, kto i na jakich zasadach będzie zarządzał firmą, zapewniając ciągłość działalności.

W dalszej perspektywie warto rozważyć utworzenie fundacji rodzinnej, która pozwala uporządkować kwestie majątkowe i sukcesyjne w kolejnych pokoleniach.

Fundacja rodzinna umożliwia ochronę majątku i jego płynne przekazywanie następcom, bez konieczności przeprowadzania skomplikowanych postępowań spadkowych.

To temat szeroki i wart osobnego omówienia – wkrótce wrócę do niego w kolejnym wpisie.

Wniosek? Brak planu to największe ryzyko

Każda działalność gospodarcza jest inna, ale jedno pozostaje niezmienne – brak planu sukcesji to zawsze ryzyko utraty ciągłości działania.

Zarząd sukcesyjny pozwala zachować ciągłość funkcjonowania firmy po śmierci właściciela, a przekształcenie w spółkę lub fundacja rodzinna to kolejne kroki w stronę trwałego zabezpieczenia majątku rodzinnego i dorobku życia.

Nie warto odkładać tego na później. Właściwe decyzje podjęte dziś mogą uratować firmę jutro.

W Kancelarii radcy prawnego Sylwii Matkowskiej-Tonkiewicz (Kancelaria MT Legal) pomagamy przedsiębiorcom z Strzałkowa, Torunia i całej Polski zaplanować sukcesję w firmie i zabezpieczyć to, na co pracowali przez lata.

Udzielamy porad prawnych , prowadzimy kompleksowe audyty sukcesyjne, opracowujemy umowy spółek i pomagamy wdrożyć zarząd sukcesyjny.

Jeśli prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą i chcesz mieć pewność, że Twoja firma nie zniknie razem z Tobą – skontaktuj się z nami.

---

+48 451 581 970

kancelaria@mt-legal.pl

Jesteśmy gotowi pomóc Ci rozwiązać każdy problem prawny

W Kancelarii MT Legal każdą sprawę traktujemy indywidualnie, oferując wsparcie dopasowane do Twojej sytuacji. Umów się na spotkanie – w kancelarii lub wygodnie online, gdziekolwiek jesteś.

Umów spotkanie