Podważenie testamentu

Testament budzi wątpliwości? Dowiedz się, jak go skutecznie podważyć

Testament to wyraz ostatniej woli spadkodawcy. Jednak nawet tak doniosły dokument może zostać skutecznie zakwestionowany, jeśli zostały naruszone określone zasady jego sporządzania. Wbrew pozorom, nie dotyczy to tylko testamentów pisanych odręcznie – także testament notarialny może zostać unieważniony. W tym artykule wyjaśniamy: kto może podważyć testament, na jakiej podstawie, jak wygląda procedura oraz jakie są skutki prawne unieważnienia testamentu.

Kto może podważyć testament?

Prawo nie ogranicza możliwości podważenia testamentu wyłącznie do najbliższej rodziny zmarłego. W praktyce, każda osoba, która ma w tym interes prawny, może zakwestionować testament. Mogą to być np.:

• spadkobiercy ustawowi pominięci w testamencie,
• osoby zapisane w wcześniejszej wersji testamentu,
• osoby, które czują się pokrzywdzone treścią testamentu.

Co ważne – samo niezadowolenie z treści testamentu to za mało. Trzeba wykazać, że dokument został sporządzony z naruszeniem przepisów prawa lub w warunkach, które podważają jego ważność.

Kiedy testament może zostać uznany za nieważny?

Zgodnie z art. 945 Kodeksu cywilnego, testament można unieważnić, jeśli:

• został sporządzony w stanie wyłączającym świadome lub swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli (np. osoba była pod wpływem alkoholu, leków psychotropowych lub cierpiała na zaburzenia psychiczne),
• powstał pod wpływem błędu – np. testator został celowo wprowadzony w błąd co do istotnych okoliczności (jak stan zdrowia, sytuacja majątkowa bliskich itp.),
• został sporządzony pod wpływem groźby – np. testator był szantażowany lub zastraszany.

Warto dodać, że forma testamentu nie ma znaczenia – nawet dokument notarialny można skutecznie zakwestionować, jeśli wystąpiły opisane wyżej przesłanki.

Jak podważyć testament?

Aby testament został uznany za nieważny, konieczne jest wystąpienie na drogę sądową. W praktyce podważenie testamentu może nastąpić:

• w ramach postępowania o stwierdzenie nabycia spadku,
• w trakcie sprawy o zachowek,
• w osobnym postępowaniu, jeśli wcześniej nie było sporu o ważność testamentu.

Kluczowe w każdej sprawie są dowody – mogą to być zeznania świadków, opinie biegłych (np. psychiatryczne), dokumentacja medyczna, ekspertyzy grafologiczne lub inne materiały potwierdzające, że testament powstał w niewłaściwych warunkach.

Termin? Osoba zainteresowana unieważnieniem testamentu ma 3 lata od chwili, gdy dowiedziała się o przyczynie nieważności, a maksymalnie 10 lat od otwarcia spadku (czyli najczęściej od śmierci spadkodawcy).

Co się stanie, gdy testament zostanie unieważniony?

Jeśli sąd uzna, że testament jest nieważny – traktuje się go tak, jakby nigdy nie istniał. W takiej sytuacji dziedziczenie następuje:

• na podstawie wcześniejszego (ważnego) testamentu, jeśli taki istnieje,
• albo zgodnie z przepisami o dziedziczeniu ustawowym (czyli spadek trafia do najbliższej rodziny).

Dla osoby, która skutecznie podważyła testament, oznacza to zazwyczaj większy udział w spadku. A co, jeśli sąd oddali wniosek o unieważnienie?

Wtedy nadal można ubiegać się o zachowek – czyli pieniężną rekompensatę od spadkobierców testamentowych. Dotyczy to zwłaszcza dzieci, wnuków, małżonka i rodziców spadkodawcy, jeśli zostali pominięci lub dostali mniej niż wynikałoby z ustawowych zasad.

Co jeśli testament był sfałszowany?

Jeśli testament okaże się sfałszowany, sprawa nie kończy się na unieważnieniu. Osobie, która dopuściła się fałszerstwa, może grozić odpowiedzialność karna – w tym zarzut poświadczenia nieprawdy lub podrobienia dokumentu.

Spór o testament? A może zachowek?

Jeśli masz wątpliwości co do treści testamentu lub chcesz sprawdzić, czy możesz dochodzić zachowku – skontaktuj się z Kancelarią MT Legal. Analizujemy sytuację indywidualnie, i prowadzimy postępowania sądowe – profesjonalnie i z wyczuciem.